मानसिक तणावाचा शारीरिक आरोग्यावर कसा परिणाम होतो..

Newsworldmarathi team : मानसिक ताण हा आधुनिक जीवनाचा एक अपरिहार्य भाग आहे, परंतु त्याचा शारीरिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम होतो, विशेषतः स्त्रियांमध्ये. स्त्रिया बर्‍याचदा अनेक भूमिका पार पाडतात—व्यावसायिक, काळजीवाहू, माता आणि गृहिणी, ज्यामुळे मानसिक ताण वाढतो. कौटुंबिक, सामाजिक आणि आर्थिक दबाव हे ओझे वाढवतात, परिणामी शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवतात. हे परिणाम समजून घेणे आणि तणाव कमी करण्यासाठी प्रभावी धोरणे स्वीकारणे हे एकूणच कल्याणासाठी महत्त्वाचे आहे.

तणावाचा शारीरिक आरोग्यावर कसा परिणाम होतो

जेव्हा मन तणावाखाली असते तेव्हा शरीर शारीरिक बदलांसह प्रतिसाद देते. कॉर्टिसोल आणि एड्रेनालाईन सारख्या तणाव संप्रेरकांचे प्रकाशन, “लढा-किंवा-उड्डाण” प्रतिसादास चालना देते, जे दीर्घकाळापर्यंत, विविध शारीरिक कार्यांमध्ये व्यत्यय आणू शकते.

1. हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी समस्या: तीव्र ताण रक्तदाब वाढवतो, हृदयरोग आणि स्ट्रोकचा धोका वाढवतो. उच्च पातळीच्या तणावाचा अनुभव घेणाऱ्या महिलांना उच्च रक्तदाब आणि हृदयविकाराचा झटका येण्याची अधिक शक्यता असते.

2. हार्मोनल असंतुलन: तणाव मासिक पाळीमध्ये व्यत्यय आणू शकतो, पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (पीसीओएस) ची लक्षणे वाढवू शकतो आणि गर्भधारणेमध्ये गुंतागुंत होऊ शकतो. तीव्र ताणतणाव असलेल्या महिलांना लवकर रजोनिवृत्तीचा अनुभव येऊ शकतो.

3. कमकुवत प्रतिकारशक्ती: सततचा ताण रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करतो, ज्यामुळे शरीर संक्रमण, ऍलर्जी आणि स्वयंप्रतिकार विकारांसाठी अधिक असुरक्षित बनते.

4. गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल डिसऑर्डर: तणाव आतड्याच्या आरोग्यावर परिणाम करतो, ज्यामुळे इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS), ऍसिड रिफ्लक्स आणि अल्सर सारख्या समस्या उद्भवतात.

5. मानसिक आरोग्य विकार: दीर्घकाळापर्यंत तणावाचा सामना करणाऱ्या महिलांमध्ये चिंता, नैराश्य आणि निद्रानाश सामान्य आहेत. भावनिक त्रासामुळे अति खाणे, मादक पदार्थांचे सेवन करणे किंवा सामाजिक जीवनातून माघार घेणे यासारख्या अस्वास्थ्यकर सामना करण्याची यंत्रणा देखील होऊ शकते.

6. वजन चढउतार: तणाव भूक आणि चयापचय प्रभावित करते, ज्यामुळे कमी भूक आणि पाचन त्रासांमुळे तणाव खाण्यामुळे किंवा वजन कमी झाल्यामुळे वजन वाढते.

7. त्वचा आणि केसांच्या समस्या: पुरळ, एक्जिमा, केस गळणे आणि अकाली राखाडी होणे हे हार्मोनल असंतुलनामुळे तणाव-प्रेरित असतात.

लेखक
डॉ. मिलिंद भोई
भाग – 1